Cafe De Viersprong in Gytsjerk, vanaf 1930
In 1930 komt er een einde aan het Liezinga-tijdperk. De Viersprong krijgt een nieuwe eigenaar-uitbater, Dirk Visser van Koudum.
Dirk Visser werd in 1894 te Opeinde in Smallingerland geboren en werkte op de plaatselijke coöperative zuivelfabriek als botermaker.
Toen het café Spoorzicht te Koudum in 1916 te koop stond, kocht hij dat en werd zo op vrij jonge leeftijd (22 jaar) caféhouder; een periode die duurde tot ongeveer 1930. In dat jaar kwam de Viersprong te Gytsjerk in de verkoop en voor Dirk Visser leek dit een goede gelegenheid Koudum te verruilen voor Gytsjerk. Hij verkocht Spoorzicht en kocht de Viersprong.
“De kleine man met een hoed “, uiterlijk dankte Dirk Visser daar zijn bekendheid aan.
Maar men kende hem vooral als iemand die zich niet snel van zijn stuk liet brengen, een man van rechtdoorzee, parmantig en ook een echte volksman.
Naast zijn café had hij als grote liefhebberij: huizenhandel mei strykjildskriuwe.
Daarbij een man voor het dorp die van alles en nog wat organiseerde, vooral fietswedstrijden, en zo nu en dan een concours hippique.
(zoals ringrijden, keuringen van paarden en “harddraverijen van paarden die op de korte baan niet meer hebben gewonnen”. Eén keer zelfs een concours voor trekhonden.)
Stien Veenstra schreef over hem in de Einekoer/dorpskrant van mei1996 het volgende:
“It sil yn 1933 west hawwe dat Visser, doe kastein fan it kafe de Fjouwersprong oan ‘e Sierdswiel in soarte fan swimbad – Simmerwille - iepene. Hy wie in man dy’t libben yn it doarp brocht en hy seach fansels mooglikheden yn ‘e Wiel. It wie foar in part foar himsels winst, mar it brocht ek in soad wille foar us, de minsken dy ’t hjir doe wennen.”
Overduidelijk staat Dirk Visser te boek als de Gytsjerkster cafehouder met initatief.
Omdat er steeds minder gebruik gemaakt wordt van vervoer met paard en wagen laat Dirk Visser in 1939 de doorreed afbreken en komt er een garage voor in de plaats.
Dirk Visser met zijn gezin aan de zijkant van de Viersprong.
Vlnr: dochter Iebel, moeder Iebel,dochter Griet, Dirk Binnes Visser, dochter Afke.
De bekende hoed was tijdens het fotograferen op een fles gezet.
Na de oorlog, in 1946 verkoopt Dirk Visser de Viersprong, Tjalling van Slooten wordt de nieuwe uitbater. De familie Visser verhuist naar Canterlandse weg nr 15 en Dirk Visser legt zich volledig toe op de huizenhandel.
Tjalling van Slooten was jarenlang zetboer op een boerderij van Hendrik Oostenbrug in Oentsjerk en zag het als een uitdaging om in 1946 cafehouder in de Viersprong te worden. Van de boerderij naar de kroeg, nogal een overgang, maar hij speelde het klaar om van een goede boer een goede kastelein te worden. Later verhuist hij naar Wyns om ook daar kastelein te worden.
Vanaf 1953 staat Theun Oostenbrug in de Viersprong aan het roer en het is duidelijk dat hij een man is die met zijn tijd meegaat. Als hij drie jaar caféhouder is, wordt een gedeelte van het cafe verbouwd tot toneel en vergaderruimte. Theun Oostenbrug is een capabele uitbater en de Viersprong blijft in de wijde omtrek bekend staan als een café-restaurant van niveau.
In 1964 huurt Dick Jullens voor 15 jaar het cafe van Theun Oostenbrug. Hij gaat op dezelfde voet door als zijn voorgangers en dit tijdvak staat te boek als de DICK&Ytsje periode. Het is een tijd van bruiloften en partijen, toneelavonden en natuurlijk cafébezoek van dorpsgenoten en vertegenwoordigers die even hun werk onderbreken.
Hierna, vanaf 1980, als Theun Oostenbrug de Viersprong aan Melle Wielinga uit Burgum verkoopt, wisselt het cafe snel van eigenaar en uitbater. Na Siemen Duursma komt Ale Liezinga. Onder diens bewind vindt een ingrijpende verbouwing plaats. Er komt o.a. een grotere zaal – met geïsoleerde wanden – waarin eigentijdse evenementen (b.v.disco) georganiseerd kunnen worden.
Daaropvolgend blijkt een pizzabakkerij/cafe geen gelukkige combinatie te zijn en het lukt ook Siemen Duursma niet, dan voor de tweede keer, alles in goede banen te leiden.
Na maandenlange leegstand verandert er veel. Anno 2012/2013 is het gebouw een Driestroomhuis geworden, een gezinshuis waar kinderen met een beperking in een beschermde omgeving op kunnen groeien. Met deze nieuwe bestemming is ook de naam veranderd in Sa Leuk Hûs.
Toch blijft op het kruispunt der wegen (de viersprong) één horecabranche in leven: een theeschenkerij
Colofon
Dirk Laverman Gytsjerk
Schelte de Beer, Hadewych van der Kooi, Rikke de Jong, Jan Faber, Durk Hogerhuis, Melle Dijkstra, archief Leeuwarder Courant, en Google.
Tekeningen: Lammert Agema
