WO II verhalen

Arbeitseinsatz  Begjin january 1942, yn de Twadde Wrâldoarloch, kaam it berjocht fan de Dutse Nazitop dat it foar it Reich tige needsaaklik wie wurklju út de troch harren besette lannen te verplichtsjen foar de Dútse oarlochsyndustry te wurkjen. Arbeitseinsatz wie de beneaming foar dizze ferplichting.Yn it boek Under frjemd folk 1979 bringt Eliza Posthuma fan Gytsjerk it ferhaal foar it fuotljocht fan dy Arbeitseinsatz. Hy lit sjen hoe’t minsken ûnder druk libje en arbeidzje moatte, hoe’t se yn wurkkampen omgeane mei gefaren en langst ha nei hû

Melle en Tryn de Jong hiene in grientesaak oan de Rinia fan Nautawei yn Gytsjerk en njonken de ferkeap fan griente yn dy winkel waard der alle dagen mei in hynder-en-wein griente útsutele yn de Trynwâlden en omkriten. Hja hiene twa soannen, Rikke en Lammert. Rikke wie krapoan tweintich jier doe’t er yn jannewaris 1939 foar syn nûmer yn militêre tsjinst moast, mei as stânplak Naarden/Bussum, ûnderdiel RMA (reg.mot.art.) Op 24 augustus 1939 waard de mobilisaasje fan krêftt en fûn oerpleatsing plak nei Driebergen. Hjir wie de stêf fa

It is 17 desimber 1942 en ier yn ‘e moarn. Yn it roettsjuster en tsjin in kâlde oastewyn yn fytst  in man yn in lange jas mei in kofferke achterop yn ‘e rjochting fan Lekkum. Hy komt fan Ljouwert en it giet op de Trynwâlden oan. Sa no en dan sjocht er efterom sûnder it paad foar him út it each te ferliezen, want de Canterlânswei is in wei mei nochal wat bochten. It wie in wûnder dat er samar troch de MauerMuur*) by de Bonkebrêge fytse koe, der wie dizze kear gjin lânwachter te sjen. Dizze man is Elias Dormits, de bekende joodse

FRANZ WAGNER  Bij de tandartsenpraktijk Trynwâlden aan de Canterlandse weg nr 5 is op 27 januari 2022 een  struikelsteen/stroffelstien  geplaatst.  Het is een gedenksteen die hier in het trottoir ligt vóór de laatste verblijfplaats  van Franz Wagner, de voormalige smederij van Olijnsma.  Hij was in 1939 naar Nederland gekomen om te werken bij smid Klaas Olijnsma.  Bij deze  stroffelstien is een extra QR-code steen geplaatst. Die code geeft toegang tot een korte film van RTV Kanaal 30 (nu RTVNOF) over de herdenking op 27 januari 2020.

Auke Visser fan e Singel yn Gytsjerk hie destiids – 1944 - in stik lân yn e Binnemiede dat noch krekt binnendyks lei. Njonken dat stik lân wie noch in smelle stripe bûtendyks dat winterdeis meastentiids splis stie, it grinze oan ‘e  Wielhals, de ferbining tusken de grutte Wielen en de Moark.Op dat stik bûtendyks hie Eeuwe de Vries, in beropsfisker út ús doarp, in tichtset en op ‘e wetterkant lâns, heal op ‘e wâl hie der syn boat mei opbou te lizzen. Dy houten opbou waard nachts brûkt as sliepplak. Net fie

Yn de oarloch fan 1940 oant 1945 wie fuortark in saak fan oanhâldende soarch. Stedslju dy’t gjin klompen oan ‘ e fuotten ha woene, mar ek gjin nije skuon keapje koene, lapen hieltyd wer harren âld skuon op.Op it plattelân, it klompelân yn ‘t bysûnder, rûn yn ‘e lêste oarlochsjierren elkenien snein en deis, winters en simmers op klompen. Mar elk wit ek dat de ûnderkant fan klompen, as men der alle dagen op rint, gau ferslite. Mei âlde stikken lear of in eintsje fytsbân ûnder de klomp wie men ynea

It sil likernoch ein jannewaris 1945 west ha, dat fanút Ljouwert acht froulju mei hânkarren op Gytsjerk ôfsettenOm oan branje te kommen, ha hja doe ien fan de dikste en langste popelieren oan de Canterlânswei omseage.It wie fansels yn it algemien ferbean samar beammen te roaien,mar honger en kâlde makken dizze froulju driest. Dochs wie it in hiel weachstik.De popelier oan de Canterlânswei foel dwers oer de dyk en kearde elk dy’t der lâns woe. Meidat earst alle tûken der ôf kamen, soe de stam yn stikken. Wylst de froulju dermei d

“Achte hear Bunt, ik ferkeapje fleis oan de minsken en gjin NSB-krantsjes.” Mei dy wurden reaget slagter Wybe Bosma fan ‘e Canterlânswei de “Volk en Vaderland” wykbleden fan’e toanbank.”En no opsodemiterje !” heakket de slagter der oan ta. De ferbjustere Lucas Bunt siket hastich syn kranten byinoar fan de flier, hy hie tocht hjir in ferkeappunt foar syn wykblêd te iepenjen, mar dat pakte oars út. Sa foar skut komme te stean, dat wie de lettere beruchte jeier op ûnderdûkers Lucas Bunt yn ‘e oarloch net o

As skoallejonges ha wy*(Folkert Visser en syn maten) yn ‘e oarloch -1940 oant 1945- faak soldaatsje boarte. En wol sa as wy it de Dútsers seagen dwaan dy’t yn dy jierren yn de Atsjebosk – sjoch foto mei byskrift – wolris kamen oefenjen. As se der dwaande wiene, wie de skoallejeugd altyd present om te sjen hoe’t dat om en ta gie. Letter diene wy dat dan sa goed mooglik nei. Wy hiene sels ek gewearen makke. De kolf fan sa’n gewear bestie út in ein hout en wie makke fan in planke of in beamstronk. De loop wie makke fan in izeren elektrisiteitsbui

Underdûkers by Piebe en Tet oan de Singel  Tritich juny 1944“Hearken, hearken, wa komt dêr oan, moast gau komme Tet.” Piebe stiet foar hûs nei , sa’t it liket, in manspersoan te sjen dy’t yn ‘e fierte oanrinnen komt. Tet komt hastich bûtendoar: “Dat is ek wat, wa rint no moarns om acht ûre troch de lannen.“ Hoe mear de man yn ‘t sicht komt hoe dúdliker te sjen is, dat der mei him wat oan ‘e hân is. “Wolst it leauwe as net, it koe wrachtich ús Sible wol wêze”, sei

Cor Stolk, geboren in Zwartewaal, verhuisde omstreeks 1930 met haar vader en een paar van haar zussen naar Amsterdam. Daar volgde ze van 1931 tot 1936 haar opleiding tot verpleegster in het Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis, waar ook de ouders van Bram Houtkruijer, Alexander (Lex) Houtkruijer en Marianne (Jan) Houtkruijer-Levie werkzaam waren en met wie een hechte vriendschap ontstond. Tijdens deze opleiding (en ook door haar opvoeding) ontwikkelt zich bij haar de gedachte dat je vaak in het  leven niets moet zeggen, maar stil je gang moet gaan om je doel te bereiken, proberen

Aäron Akker  wie yn ‘e de Twadde Wrâldoarloch bûtermakker op de suvelfabryk yn Gytsjerk. Fan ûnderdûken woe er nea witte. De earste oarlochsjierren kaam er goed troch, mar úteinlik holden de Dútsers him oan. Hy wie in Snitser fan oarsprong en hie njonken syn wurksumheden op de suvelfabryk ek noch in tsiiswinkel yn de Slotmakkersstrjitte te Ljouwert. Fierder wie er in saneamde sjoumer, in tafersjochhâlder by ritueel klearmeitsjen fan iten. Op tongersdei tweintich augustus 1942 gie it mis, hy kaam op ‘e fyts werom fan syn wurk

Het dorp lag van oorsprong iets westelijker dan nu. Het centrum van het dorp lag rond de Martinuskerk. Deze kerk uit de 12e eeuw staat aan de Canterlandseweg en is een overblijfsel van het oude dorp. Ook de buurtschap Giekerkerhoek stamt uit die tijd. Van oorsprong liep er nog een pad van de kerk naar een kosterswoning en een school. De plaatsnaam zou verwijzen naar de oprichter of eigenaar van de kerk, ene 'Gye'. In 1439 werd de plaats vermeld als 'Gheszerka', in 1511 als Geekerck(e) en in 1580 als Ghietercke. Aan een oudere vermelding als Ghetzercka in 1242 wordt aan de echtheid ervan